W dniu 21 sierpnia 2025 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał nieprawomocny wyrok o sygnaturze IV SA/Po 478/25, który odnosi się do zasadności wypłaty świadczenia wychowawczego rodzicom, szczególnie w kontekście opieki naprzemiennej nad dzieckiem. Wyrok ten ma istotne znaczenie dla rodzin, w których opieka nad dzieckiem jest dzielona pomiędzy obojgiem rodziców, co stawia przed organami administracyjnymi pytanie, jak rozumieć pojęcie „opieki naprzemiennej” i w jaki sposób powinny być przyznawane świadczenia wychowawcze w takich przypadkach.
W omawianym wyroku, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zwrócił szczególną uwagę na to, że pojęcie „opieki naprzemiennej” należy rozumieć jako sytuację, w której dziecko przebywa u obu rodziców przez równą lub niemal równą część czasu. W takim przypadku, zarówno matka, jak i ojciec mogą mieć prawo do ubiegania się o świadczenie wychowawcze, jednak z pewnymi zastrzeżeniami. Sąd podkreślił, że decyzja o przyznaniu świadczenia musi być uzależniona od rzeczywistego sprawowania opieki, co oznacza, że organy administracyjne mogą dokonywać indywidualnej oceny sytuacji, biorąc pod uwagę dokumentację i dowody wskazujące na czas rzeczywistej opieki.
W przypadku opieki naprzemiennej, jednym z kluczowych zagadnień jest ustalenie, który rodzic sprawuje rzeczywistą opiekę nad dzieckiem przez większość czasu, ponieważ zgodnie z przepisami prawa, świadczenie wychowawcze przysługuje temu z rodziców, który sprawuje opiekę nad dzieckiem na stałe lub w przeważającej części. Sąd wskazał, że konieczne jest, aby rodzice przedstawili odpowiednią dokumentację potwierdzającą ich zaangażowanie w opiekę nad dzieckiem. Może to obejmować zaświadczenia od instytucji, takich jak szkoły, przedszkola, lekarze, które wskazują, u którego z rodziców dziecko przebywało przez większą część czasu.
Z tego wynika, że w sytuacji, gdy czas opieki jest rozdzielony równomiernie, możliwe jest, że świadczenie wychowawcze będzie przyznane obojgu rodzicom, ale w proporcjonalnej wysokości. To oznacza, że jeżeli oboje rodzice sprawują równą opiekę nad dzieckiem, świadczenie wychowawcze może być podzielone pomiędzy nich, co w praktyce oznacza konieczność przedstawienia odpowiednich dowodów i zaświadczeń.
Wyrok IV SA/Po 478/25 skłania do refleksji nad społecznymi realiami współczesnych rodzin, w których po rozwodach czy separacjach rodzice decydują się na naprzemienne sprawowanie opieki nad dziećmi. Z jednej strony, taka sytuacja stanowi wyraz dbałości rodziców o równy udział w wychowywaniu dziecka, z drugiej – wiąże się z koniecznością uwzględnienia kwestii administracyjnych, takich jak przyznanie świadczenia wychowawczego.
Wyrok IV SA/Po 478/25 podkreśla, że w przypadku opieki naprzemiennej, przyznanie świadczenia wychowawczego powinno być uzależnione od rzeczywistego podziału opieki między rodzicami, co wymaga dostarczenia odpowiednich dowodów. Równocześnie, wyrok ten wskazuje na potrzebę precyzyjnych regulacji prawnych, które umożliwią bardziej elastyczne i sprawiedliwe podejście do przyznawania świadczeń w takich przypadkach. Współczesne realia rodzinne, charakteryzujące się częstymi rozwodami i separacjami, wymagają, by system prawny nadążał za zmianami społecznymi, zapewniając wsparcie zarówno rodzicom, jak i dzieciom.