Rozwód czy separacja

Możliwe są dwie drogi uzyskania separacji:

1. w tzw. trybie nieprocesowym (gdy nie ma dzieci),
2. w normalnym procesie.

W obu trybach trzeba wykazać, że nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego, czyli więzi na płaszczyźnie uczuciowej, fizycznej oraz ekonomicznej. Nie trzeba wykazywać, że rozkład pożycia jest trwały. Sąd nie orzeknie jednak separacji jeżeli na jej skutek miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego

Tryb nieprocesowy

Małżonkowie mogą wystąpić do sądu okręgowego ze wspólnym wnioskiem o orzeczenie separacji, jeśli są w tej sprawie zgodni. Wniosek może również podpisać jeden małżonek a drugi tylko wyraża swą zgodę.

W takim przypadku sąd rozpatruje sprawę w tzw. trybie nieprocesowym i wydaje postanowienie. Jest to możliwe, jeśli małżonkowie są w tej sprawie zgodni, a ponadto nie mają wspólnych małoletnich dzieci. Koszt sprawy to 100 PLN. Cała sprawa ogranicza się zwykle do jednej rozprawy. Natomiast postępowanie dowodowe polega w praktyce wyłącznie na przesłuchaniu stron. Sąd nie orzeka, kto jest winny rozkładowi pożycia, może natomiast orzec (jeśli jest pełna zgoda co do treści orzeczenia między obojga małżonkami) w sprawach dotyczących:

• alimentów na małżonka pozostającego w biedzie,
• sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania,
• podziału mieszkania lub przyznania go jednemu z małżonków,
• podziału majątku.

Orzekanie w dodatkowych sprawach wiąże się z wyższymi kosztami sądowymi.

Tryb nieprocesowy pozwala na zaoszczędzenie czasu i pieniędzy.

Tryb procesowy

W przypadku braku zgody między małżonkami każdy z nich może wystąpić do sądu okręgowego z pozwem o separację przeciwko drugiemu małżonkowi. Opłata sądowa wynosi 600 PLN. Postępowania zwykle składa się z jednej lub więcej rozpraw. Sprawa kończy się wyrokiem.

Sąd orzeka, który z małżonków jest winny rozkładowi pożycia (chyba, że małżonkowie zrezygnują z tego). Sąd może też orzec w kwestiach dotyczących:

• alimentów na drugiego małżonka,
• alimentów na dzieci,
• władzy rodzicielskiej,
• kontaktów z dzieckiem,
• sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania,
• podziału mieszkania lub przyznania go jednemu z małżonków,
• eksmisji jednego z małżonków,
• podziału majątku.

Postępowanie odwoławcze

Zarówno w trybie nieprocesowym jak i procesowym można składać apelację. Sprawę w II instancji rozpatruje sąd apelacyjny. Kasacja do Sądu Najwyższego jest niedopuszczalna.