Zgodnie z art. 58 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków.
Orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania przez czas zamieszkiwania w nim rozwiedzionych małżonków polega z reguły na tymczasowym przydzieleniu każdemu z nich określonej części wspólnego mieszkania do odrębnego korzystania. Orzeczenie to będzie powodować takie konsekwencje jak podział rzeczy quod usum.
Oznacza to, że nawet małżonkowi nie posiadającemu żadnego prawa do lokalu, może być przydzielona wyodrębniona część wspólnie zajmowanego mieszkania. Pozostaje on wówczas pod ochroną przewidzianą przez przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów (wyrok SA w Gdańsku z dnia 25.02.2011 r., I Aca 928/10).
W niektórych przypadkach obowiązek orzeczenia w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania jest wyłączony. Sąd nie jest obowiązany orzec w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania, jeżeli małżonkowie dokonali faktycznego podziału lokalu mieszkalnego i żaden z nich nie wnosi o zamieszczenie w wyroku rozwodowym orzeczenia w tym przedmiocie (uchwała SN z dnia 10.02.1977 r., III CZP 74/76).
Sąd może odstąpić od orzeczenia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania także w wypadku, gdy ze względu na rodzaj mieszkania orzeczenie o odrębnym korzystaniu z poszczególnych części mieszkania byłoby bezprzedmiotowe (uchwała SN z dnia 13.01.1978 r. III CZP 30/77). W praktyce sądy odstępują od takiego orzeczenia w przypadku, gdy wspólnie zajmowanym mieszkaniem jest kawalerka.
Dodatkowo wymaga podkreślenia, że konflikt między rozwiedzionymi małżonkami nie może być uznany za obiektywną konieczność opuszczenia przez byłego małżonka swego mieszkania (postanowienie SN z dnia 05.10.1981 r., III CRN 190/81).
Należy dodać, że pozostała część omawianego przepisu stanowi, że w wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe.