Rozwód czy separacja – aktualności

Tag: obywatel

  • Rozwód z obywatelem Rosji

    Rozwód osób posiadających obywatelstwo różnych państw zalicza się do kategorii spraw z elementem obcym, co oznacza, iż prawo, które będzie miało do niego zastosowanie, określają przepisy prawa międzynarodowego prywatnego. Dla spraw rozwodowych między obywatelami Polski i Rosji właściwe przepisy prawa międzynarodowego prywatnego odnajdziemy w Umowie między Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 16 września 1996 r.

    Prawo i organ właściwy w sprawie

    Zgodnie z art. 26 wspomnianej Umowy, w sprawach rozwodowych stosuje się prawo tego z państw, którego obywatelstwo posiadają oboje małżonkowie w chwili zgłoszenia wniosku (a zatem w Polsce: wytoczenia powództwa) o rozwód. Jeśli natomiast małżonkowie posiadający obywatelstwo jednego z państw mieszkają w drugim z państw, to prawem właściwym nadal pozostaje prawo państwa ich wspólnego obywatelstwa, jednak postępowanie może się toczyć również przed organami państwa ich miejsca zamieszkania. Dla przykładu: w przypadku rozwodu mieszkających w Polsce małżonków, z których jeden posiada wyłącznie obywatelstwo rosyjskie, a drugi – rosyjskie i polskie, prawem właściwym będzie prawo rosyjskie, jednak postępowanie rozwodowe będzie mogło zostać wszczęte i przeprowadzone zarówno przed sądem w Rosji, jak i w Polsce (w zależności od tego, do którego sądu zostanie wniesione powództwo). Sąd polski musiałby jednak zastosować w tej sprawie prawo rosyjskie.

    W przypadku rozwodu małżonków, którzy nie mają tego samego obywatelstwa, kluczowym czynnikiem przy ustalaniu właściwego prawa oraz organu do przeprowadzenia postępowania będzie wspólne miejsce zamieszkania stron. Oznacza to, że jeśli małżonkowie mieszkają w tym samym państwie, to znajdzie do nich zastosowanie prawo właśnie tego państwa i to jego organy będą odpowiedzialne za prowadzenie postępowania. Natomiast jeśli małżonkowie zamieszkują w dwóch różnych państwach, to zarówno polskie, jak i rosyjskie organy będą miały prawo do przeprowadzenia postępowania rozwodowego. W takim przypadku decydujące będzie, do którego z nich wcześniej zwróci się jeden z małżonków. Prawem właściwym dla rozwodu będzie prawo tego państwa, w którym jest prowadzone postępowanie rozwodowe.

    Ważny aspekt stanowi również to, iż sąd właściwy do orzekania w sprawie o rozwód jest ponadto właściwy do orzekania o władzy rodzicielskiej i alimentach na rzecz małoletnich dzieci stron.

    Doręczenia pism procesowych

    Jeśli zaistnieje taka konieczność, organ państwa, przed którym toczy się postępowanie rozwodowe, może zwrócić się do właściwego organu drugiego państwa (którego obywatelstwo ma jeden z małżonków) o udzielenie pomocy prawnej, polegającej na przykład na doręczeniu dokumentów stronie postępowania. W takim przypadku, organ wezwany do udzielenia pomocy prawnej doręcza pisma w trybie przyjętym w jego państwie, pod warunkiem, że doręczane pisma zostały sporządzone w języku urzędowym tego państwa lub dołączono ich uwierzytelnione tłumaczenie. W innym wypadku organ może doręczyć pisma stronie jedynie wtedy, gdy strona dobrowolnie je przyjmie.

  • Rozwód z obywatelem Ukrainy

    Rozwód obywateli różnych państw należy do kategorii spraw z elementem obcym – o tym, którego państwa prawo znajdzie do nich zastosowanie, decydują przepisy prawa międzynarodowego prywatnego. W przypadku rozwodów między obywatelami Polski i Ukrainy właściwe przepisy prawa międzynarodowego prywatnego są zawarte w Umowie między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych sporządzonej w Kijowie dnia 24 maja 1993 r.

    Prawo i organ właściwy w sprawie

    Zgodnie z art. 26 wspomnianej umowy, pierwszeństwo zastosowania w sprawach rozwodowych ma prawo tego z państw, którego obywatelstwo posiadają oboje małżonkowie w chwili wszczęcia postępowania (a więc: wytoczenia powództwa o rozwód). Jeśli małżonkowie nie mają wspólnego obywatelstwa, to decydujące dla ustalenia prawa właściwego dla rozwodu, a także organu, przed którym powinno się toczyć postępowanie, będzie ich wspólne miejsce zamieszkania (a zatem, jeśli małżonkowie mieszkają w tym samym państwie, to stosuje się prawo tego państwa i to jego organy przeprowadzą postępowanie). Wreszcie, jeśli małżonkowie mieszkają na terytorium dwóch różnych państw, to zarówno organy polskie, jak i ukraińskie, będą uprawnione do przeprowadzenia postępowania rozwodowego. Decydujące będzie to, do którego z nich wcześniej zwróci się jeden z małżonków. Prawem właściwym dla rozwodu będzie prawo tego państwa, na terenie którego będzie toczyło się postępowanie rozwodowe.

    Istotną kwestią jest to, iż sąd właściwy do orzekania w sprawie o rozwód jest również właściwy do orzekania o władzy rodzicielskiej i alimentach na rzecz małoletnich dzieci.

    Doręczenia pism procesowych

    Organ państwa, przed którym toczy się postępowanie rozwodowe, w razie konieczności może zwrócić się do właściwego organu drugiego państwa (którego obywatelstwo ma jeden z małżonków) o udzielenie pomocy prawnej, na przykład – w kwestii doręczenia dokumentów stronie postępowania. Organ wezwany do udzielenia pomocy prawnej doręcza pisma zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w jego państwie, jeśli doręczane pisma zostały sporządzone w języku urzędowym tego państwa lub jeżeli dołączono ich uwierzytelnione tłumaczenie. W innym wypadku doręcza pisma stronie tylko wtedy, jeżeli strona dobrowolnie je przyjmie.

    Uznanie dokumentów

    Należy podkreślić, że dokumenty, które we właściwej formie sporządził lub uwierzytelnił właściwy organ jednego z państw, opatrzone pieczęcią urzędową i podpisem osoby uprawnionej, posiadają moc dowodową na terytorium drugiego państwa bez potrzeby legalizacji. Dotyczy to także odpisów i tłumaczeń dokumentów, które uwierzytelnił właściwy organ. Ponadto, dokumenty, które na terytorium jednego z państw traktowane są jako dokumenty urzędowe, uważane są za takie również na terytorium drugiego państwa.

  • Rozwód z obywatelem Białorusi

    Rozwód obywateli różnych państw należy do kategorii spraw z elementem obcym. Oznacza to, iż przed rozstrzygnięciem takiej sprawy należy ocenić, prawo którego państwa powinno zostać do niej zastosowane. Odpowiedzi na pytanie o prawo właściwe dostarczają przepisy prawa prywatnego międzynarodowego. Polska jest stroną licznych dwustronnych umów międzynarodowych, które zawierają takowe przepisy w odniesieniu do spraw między obywatelami Polski i innego kraju. Jednym z państw, z którymi Polska zawarła taką umowę, jest Republika Białorusi – mowa tu o Umowie między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, sporządzonej w Mińsku dnia 26 października 1994 r. Znajduje ona zastosowanie między innymi w sprawach rozwodowych małżonków, z których jedno jest obywatelem Polski, a drugie obywatelem Białorusi.

    Prawo i organ właściwy w sprawie

    Zgodnie z art. 28 wspomnianej umowy, pierwszeństwo zastosowania w sprawach rozwodowych ma prawo tego państwa, którego obywatelstwo posiadają oboje małżonkowie w chwili wszczęcia postępowania (czyli wytoczenia powództwa o rozwód) – a więc na przykład, jeśli obywatel Białorusi zostanie uznany za obywatela polskiego na podstawie faktu pozostawania w związku małżeńskim z obywatelem Polski i od tej chwili będzie miał podwójne obywatelstwo, to dla sprawy rozwodowej właściwe będzie prawo polskie. Sprawa będzie toczyła się wówczas przed sądem państwa wspólnego obywatelstwa małżonków. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy małżonkowie mieszkają w drugim państwie niż to, którego obywatelstwo wspólnie posiadają – wtedy stosuje się prawo drugiego państwa i to jego organy będą właściwe do przeprowadzenia postępowania rozwodowego.

    Jeśli małżonkowie nie mają wspólnego obywatelstwa, to decydujące dla ustalenia prawa właściwego dla rozwodu, a także właściwego organu, przed którym powinno się toczyć postępowanie, będzie ich wspólne miejsca zamieszkania (a zatem, jeśli małżonkowie mieszkają w tym samym państwie, to stosuje się prawo tego państwa i to jego organy przeprowadzą postępowanie). Wreszcie, jeśli małżonkowie mieszkają na terytorium dwóch różnych państw, to zarówno organy polskie, jak i białoruskie, będą uprawnione do przeprowadzenia postępowania rozwodowego. Decydujące będzie to, do którego z nich wcześniej zwróci się jedno z małżonków. Prawem właściwym dla rozwodu będzie prawo tego państwa, na terenie którego będzie toczyło się postępowanie rozwodowe (a więc w omawianej sytuacji, jeśli pozew zostałby wniesiony do polskiego sądu, to zastosowanie znajdzie prawo polskie).

    Istotną kwestią jest to, że sąd właściwy do orzekania w sprawie o rozwód jest również właściwy do orzekania o władzy rodzicielskiej i alimentach na rzecz dzieci, które nie ukończyły 18 roku życia.

    Doręczenia pism procesowych

    Organ państwa, przed którym toczy się postępowanie rozwodowe, w razie konieczności może zwrócić się do właściwego organu drugiego państwa (którego obywatelstwo ma jedno z małżonków) o udzielenie pomocy prawnej, na przykład w kwestii doręczenia dokumentów stronie postępowania (jednemu z małżonków). Organ wezwany do udzielenia pomocy prawnej doręcza pisma zgodnie z przepisami prawnymi obowiązującymi w jego państwie, jeśli doręczane pisma zostały sporządzone w języku urzędowym tego państwa lub jeżeli dołączono ich uwierzytelnione tłumaczenie. W innym wypadku doręcza pisma stronie tylko wtedy, jeżeli on dobrowolnie je przyjmie.

    Uznanie dokumentów

    Co istotne, dokumenty, które we właściwej formie sporządził lub uwierzytelnił właściwy organ jednego z państw, opatrzone pieczęcią urzędową i podpisem osoby uprawnionej, posiadają moc dowodową na terytorium drugiego państwa bez potrzeby legalizacji. Dotyczy to także odpisów i tłumaczeń dokumentów, które uwierzytelnił właściwy organ. Ponadto, dokumenty, które na terytorium jednego z państw traktowane są jako dokumenty urzędowe, uważane są za takie również na terytorium drugiego państwa.

  • Rozwody z obywatelami Czech i Słowacji

    Zgodnie z umową między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Czechosłowacką Republiką Socjalistyczną o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych z dnia 21 grudnia 1987 rozwód podlega prawu tej Umawiającej się Strony, której obywatelami są małżonkowie w chwili wszczęcia postępowania. Ww. sprawach o rozwód właściwy jest sąd tej Umawiającej się Strony, której obywatelami są małżonkowie w chwili wszczęcia postępowania

    Jeżeli w chwili wszczęcia postępowania jedno z małżonków jest obywatelem jednej Umawiającej się Strony, drugie zaś – obywatelem drugiej Umawiającej się Strony, rozwód podlega prawu tej Umawiającej się Strony, na której terytorium mają oni wspólne miejsce zamieszkania. Jeżeli jedno z małżonków ma miejsce zamieszkania na terytorium jednej Umawiającej się Strony, a drugie na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, właściwe jest prawo tej Umawiającej się Strony, przed której sądem toczy się postępowanie. Ww. sprawach o rozwód właściwy jest sąd tej Umawiającej się Strony, na której terytorium małżonkowie mają wspólne miejsce zamieszkania. Jeżeli jedno z małżonków ma miejsce zamieszkania na terytorium jednej Umawiającej się Strony, a drugie – na terytorium drugiej Umawiającej się Strony, właściwe są sądy obu Umawiających się Stron.

    Sąd właściwy do orzekania w sprawie o rozwód jest również właściwy do orzekania o władzy rodzicielskiej i alimentach na rzecz małoletnich dzieci.