Rozwód czy separacja – aktualności

Autor: dozorca

  • Brak dorozumianych alimentów dla rozwiedzionego małżonka

    Zwykły obowiązek alimentacyjny wobec byłego małżonka po rozwodzie (czyli małżonka, który nie jest wyłącznie winny rozkładowi pożycia) wygasa z upływem 5 lat. Co jeśli alimenty są dobrowolnie płacone dłużej – czy obowiązek ten trwa nadal ?

    Sąd Najwyższy stwierdził, że nie (WyrokSądu Najwyższegoz dnia 29 lipca 2020 r.I UK 10/19). Zdaniem Sądu Najwyższego „uiszczanie sum pieniężnych wiele lat po rozwodzie nie może być potraktowane jako dorozumiane oświadczenie woli przedłużenia obowiązku alimentacyjnego poza okres pięcioletni, gdyż o ile wyrok w sprawie o zmianę wysokości alimentów lub ograniczenie czasu ich trwania ma charakter deklaratywny, o tyle wyrok wydany w sprawie na podstawie art. 60 § 3 k.r.o. ma charakter konstytutywny. Nieuzyskanie z mocy wyroku sądowego przedłużenia terminu pięcioletniego, o którym mowa w art. 60 § 3 zdanie drugie Kodeksu rodzinnego, powoduje wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego rozwiedzionego małżonka”.

    Sąd Najwyższy przypomniał również zasady przedłużana okresu 5 letniego obowiązywania obowiązku alimentacyjnego wobec byłego małżonka: „przedłużenie obowiązku alimentacyjnego jest możliwe jedynie w razie istnienia „wyjątkowych okoliczności”. Zakresu znaczeniowego tego pojęcia nie można interpretować rozszerzająco (exceptiones non suntextendendae). Tym samym nie należy obejmować jego zakresem normalnych okoliczności, które występują w życiu człowieka i są związane z procesem starzenia się i utratą sił w odniesieniu do możliwości zarobkowych. Te okoliczności ekstraordynaryjne nie powstają, jeżeli krewni małżonka (dzieci) są w stanie dostarczyć rozwiedzionemu małżonkowi całkowitych środków utrzymania. Innymi słowy, co oznacza niespełnienie jednego z warunków niezbędnych do przyznania renty rodzinnej, polegającego na posiadaniu prawa do alimentów ustalonego wyrokiem sądowym lub ugodą sądową w dniu śmierci byłego męża (art. 70 ust. 3 u.e.r.f.u.s.). W takiej sytuacji bez znaczenia jest wspólne zamieszkiwanie byłych małżonków po rozwodzie, wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego i dobrowolne niesienie sobie pomocy materialnej.”

  • No implied support payments for a divorced spouse

    The ordinary maintenance obligation towards the ex-spouse after divorce (i.e. a spouse who is not solely guilty of the breakdown of the marriage) expires after 5 years. What if alimony is voluntarily paid longer – does this obligation continue?

    The Supreme Court stated that no (Judgment of the Supreme Court of 29 July 2020 I UK 10/19). According to the Supreme Court, „payment of sums of money many years after the divorce cannot be treated as an implied declaration of will to extend the maintenance obligation beyond the five-year period, because while the judgment on the change of the amount of maintenance or limitation of its duration is declarative, the judgment issued in on the basis of art. 60 § 3 k.r.o. it is constitutive. Failure to obtain, under a court judgment, the extension of the five-year period referred to in Art. 60 § 3, second sentence, of the Family Code, causes the expiry of the maintenance obligation of the divorced spouse ”.

    The Supreme Court also recalled the rules for the extension of the 5-year period of the maintenance obligation towards the ex-spouse: „the extension of the maintenance obligation is possible only in the event of” exceptional circumstances „. The meaning of this concept cannot be interpreted broadly (exceptiones non sunt extendendae). Thus, it should not cover normal circumstances that occur in human life and are related to the aging process and loss of strength in relation to earning opportunities. These extraordinary circumstances do not arise if the relatives of the spouse (s) are able to provide the divorced spouse with full support. In other words, which means failure to meet one of the conditions necessary for the granting of a survivor’s pension, consisting in the possession of the right to maintenance established by a court judgment or court settlement on the date of the ex-husband’s death (Article 70 (3) of the U.e.r.f.u.s.). In such a situation, it is irrelevant that the former spouses live together after the divorce, run the household together and provide each other with material help voluntarily. „

  • The content of the divorce decree and the spouses’ agreement

    The Court of Appeal in Warsaw, in its judgment of September 15, 2020, specified the obligations of courts with regard to the elements of the divorce judgment

    According to the court, „contained in Art. 58 § 1 k.r.o. the term „the court takes into account the written agreement of the spouses” does not mean that the court has been released from the obligation to cover all matters relating to the family listed in Art. 58 § 1. k.r.o. A joint application of the divorcing spouses may not be allowed to fail to resolve these issues ”. This means that the court must always adjudicate on parental authority over the common minor child of both spouses and on the parents’ contacts with the child, and the amount in which each spouse is obliged to bear the costs of maintaining and bringing up the child. “On the other hand, it is unacceptable to refer to the content of the agreement as a specific annex. Even if the agreement is deemed to be authoritative for the manner of exercising parental responsibility and contacts with the child, the court should transfer its content to the operative part of the judgment. The agreement cannot be treated as a settlement, and therefore cannot lead to the discontinuation of proceedings in this respect and does not constitute an enforcement order. Such a title is a court decision subject to compulsory execution, and therefore it is necessary to precisely specify the rights and obligations of each parent. „

  • Treść wyroku rozwodowego a porozumienie małżonków

    Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 września 2020 r. sprecyzował obowiązki sądów w zakresie elementów wyroku rozwodowego

    Zdaniem sądu „zawarte w art. 58 § 1 k.r.o. określenie „sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków” nie oznacza, że sąd został zwolniony z obowiązku objęcia wyrokiem całokształtu spraw dotyczących rodziny, które zostały wymienione w art. 58 § 1. k.r.o. Nie może wpłynąć na zaniechanie rozstrzygnięcia tych kwestii również zgodny wniosek rozwodzących się małżonków”. Oznacza to że sąd musi zawsze orzec o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. „Niedopuszczalne jest natomiast odwołanie się do treści porozumienia jako swoistego załącznika. Nawet w razie uznania porozumienia za miarodajnie określające sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i kontakty z dzieckiem, sąd powinien przenieść jego treść do sentencji wyroku. Porozumienie nie może być traktowane jak ugoda, a zatem nie może doprowadzić do umorzenia postępowania w tym zakresie i nie stanowi tytułu egzekucyjnego. Tytułem takim jest orzeczenie sądu podlegające przymusowemu wykonaniu, a zatem konieczne jest dokładne sprecyzowanie uprawnień i obowiązków każdego z rodziców.”

  • Kontakty z dzieckiem a dobra osobiste

    Powód wystąpił z powództwem przeciwko pozwanej o usunięcie skutków naruszenia dób osobistych poprzez zaniechanie przez pozwaną dalszego uniemożliwiania powodowi kontaktów z małoletnią córką stron. Sąd Apelacyjny dokonał dokładnej analizy materiału dowodowego, aby ustalić dopuszczalność spełnienia żądań Powoda.

    Strony poznały się w Austrii. Zanim urodziła się ich córka Pozwana wróciła do Polski gdzie wychowywała dziecko. Po czasie Pozwana zainicjowała nawiązanie kontaktu ojca z córką. Spotkania odbywały się w Polsce, zawsze w obecności matki, średnio od czterech do pięciu razy w roku. Każdorazowo spotkania trwały około 45 minut. W tym czasie zainteresowani najczęściej spożywali posiłki, rozmawiali, bawili się, czy też robili zakupy. W czasie każdego z tych spotkań dochodziło między stronami do kłótni, a nawet awantur, których przyczyną były w szczególności rozliczenia finansowe między byłymi partnerami, zakup określonych rzeczy i ich finansowanie przez powoda. Jeżeli chodzi o więź łącząca Powoda z córką, należy uznać, że relacje ich były dobre. Dziewczynka nie bała się ojca, chętnie spędzała z nim czas.

    Ze względu na ciągłe kłótnie stron spowodowane finansami doszło do osłabienia, a nawet uniemożliwiania kontaktów Powoda z córką. Powód wystosował pozew, w którym zarzucił Pozwanej, że ta w okresie od czerwca 2015 r. do sierpnia 2016 r. godziła w jego dobro osobiste w postaci łączącej go z córką więzi uczuciowej, ograniczając kontakty osobiste powoda z dzieckiem, a także kontakty realizowane telefonicznie i przy wykorzystaniu komunikatorów elektronicznych doprowadzając do niemalże całkowitego zerwania tych kontaktów. Na skutek zerwania kontaktów z córką powód doznał w analizowanym okresie krzywdy, bólu i cierpień emocjonalnych.

    Mając na uwadze charakter naruszonego dobra osobistego powoda, Sąd nakazał pozwanej zaniechania dalszego uniemożliwiania powodowi kontaktów z małoletnią córką. Od tego orzeczenia apelacje wniosły obie strony.

    W istocie niesporne między stronami były okoliczności związane z przebiegiem kontaktów między powodem a małoletnią córką stron. Każda ze stron odmiennie jedynie przedstawiała przyczyny konfliktów, jakie w związku z tym się pojawiały oraz motywy zachowania drugiego z rodziców.

    Sąd odwoławczy podzielił pogląd sądu I instancji, że więź osobista i emocjonalna z najbliższymi członkami rodziny może być zaliczona do kategorii dóbr osobistych w rozumieniu przepisu art. 23 k.c., podlegających ochronie na podstawie przepisów art. 24 k.c. oraz art. 448 k.c. Sąd Apelacyjny nie został przekonany jakoby naruszane zostały dobra osobiste Powoda, bowiem sama prawo do kultywowania więzi ze wspólnym dzieckiem nie zostało naruszone. Zdaniem Sądu Apelacyjnego nawet, jeżeli taka postawa pozwanej stanowiła naruszenie warunków wynikających z ww. postanowienia z dnia 17 kwietnia 2015 r., (ustalenie kontaktów z dziećmi) to nie była ona równoznaczna z naruszeniem zdefiniowanych wyżej dóbr osobistych powoda do utrzymywania więzi z dzieckiem. O ile bowiem powód chciał realizować przyznane mu uprawnienia zgodnie z własną interpretacją tego orzeczenia, to winien wszcząć postępowanie o jego przymusowe wykonanie, uregulowane w przepisach procedury cywilnej (egzekucja wyroku).

  • Contacts with the child and personal rights

    The plaintiff brought an action against the defendant to remove the effects of the infringement of personal rights by the defendant’s failure to further prevent the plaintiff from contacting the minor daughter of the parties. The Court of Appeal made a thorough analysis of the evidence to determine the admissibility of meeting the Plaintiff’s demands.

    The parties met in Austria. Before their daughter was born, the respondent returned to Poland, where she was raising the child. After some time, the defendant initiated contact between the father and the daughter. Meetings were held in Poland, always in the presence of the mother, on average four to five times a year. Each time, the meetings lasted about 45 minutes. During this time, the interested parties usually eat their meals, talked, played or shopped. During each of these meetings, there were quarrels and even quarrels between the parties, which were caused, in particular, by financial settlements between former partners, the purchase of certain things and their financing by the plaintiff. As for the bond between the Plaintiff and his daughter, it should be considered that their relationship was good. The girl was not afraid of her father, she was happy to spend time with him.

    Due to the parties’ constant quarrels caused by the finances, the plaintiff’s contacts with his daughter were weakened or even prevented. The plaintiff filed a lawsuit in which he accused the Defendant that in the period from June 2015 to August 2016, the defendant infringed his personal interest in the form of an emotional bond between him and his daughter, limiting the plaintiff’s personal contacts with the child, as well as telephone and with the use of electronic communicators, leading to an almost complete severance of these contacts. As a result of severing contact with the daughter, the plaintiff experienced harm, pain and emotional suffering in the analyzed period.

    Taking into account the nature of the infringed personal interest of the plaintiff, the Court ordered the defendant to refrain from further preventing the plaintiff from contacting a minor daughter. Both parties appealed against this ruling.

    Indeed, the parties were not in dispute about the circumstances related to the course of contacts between the claimant and the parties’ minor daughter. Each of the parties only presented the reasons for the conflicts that arose in this connection and the motives for the behavior of the other parent differently.

    The appellate court shared the view of the court of first instance that a personal and emotional bond with the closest family members may be included in the category of personal rights within the meaning of Art. 23 of the Civil Code, subject to protection pursuant to the provisions of Art. 24 of the Civil Code and art. 448 of the Civil Code The Court of Appeal was not convinced that the personal rights of the Complainant had been violated, as the very right to cultivate a bond with a common child was not violated. In the opinion of the Court of Appeal, even if such an attitude of the defendant constituted a breach of the conditions resulting from the above-mentioned the decision of 17 April 2015 (establishing contact with children), it was not tantamount to infringement of the personal rights of the claimant to maintain ties with the child as defined above. While the claimant wanted to exercise the rights granted to him in accordance with his own interpretation of this judgment, he should initiate a procedure for its compulsory enforcement, regulated in the provisions of the civil procedure (execution of the judgment).

  • Powrót dziecka do kraju, w którym znajduje się jego miejsce pobytu

    W przypadku uprowadzenia dziecka za granicę przez jednego z rodziców zastosowanie znajdują przepisy Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (dalej jako Konwencja). Na przepisy tej konwencji, jak również rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. (dalej jako „rozporządzenie) powołuje się Sąd Najwyższy w swoim postanowieniu z dnia 17 marca 2021 r., sygnatura I CSKP 38/21.

    Zgodnie z art. 13 lit. b Konwencji „(…) władza sądowa lub administracyjna państwa wezwanego nie jest obowiązana zarządzić wydanie dziecka, jeżeli osoba, instytucja lub organizacja sprzeciwiająca się wydaniu dziecka wykaże, że istnieje poważne ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną albo w jakikolwiek inny sposób postawiłby je w niekorzystnej sytuacji”.

    Należy mieć na uwadze, że wyrażenie „poważne ryzyko”, które jest zawarte w omawianej konwencji ma charakter ocenny i sąd w każdej sprawie dotyczącej wydania uprowadzonego dziecka do kraju jego miejsca pobytu może postąpić odmiennie, w zależności od tego, czy uzna dane ryzyko za wystarczająco poważne czy też nie, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy. Sąd Najwyższy uznał, iż jednorazowe naruszenie nietykalności cielesnej dziecka przewidziane w art. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie jest równoznaczne z „poważnym ryzykiem narażenia na przemoc fizyczną”, o którym mowa w art. 13 lit. b Konwencji.

    W konsekwencji to do sądu rozpoznającego konkretną sprawę należy decyzja czy w danej sytuacji jednorazowe naruszenie nietykalności cielesnej będzie umożliwiało odmowę wydania dziecka na podstawie Konwencji czy też nie. W tym konkretnym orzeczeniu sąd polski uznał, że jednorazowe uderzenie dziecka kablem od gitary w pośladki przez ojca nie stanowi poważnego ryzyka narażenia na przemoc, ponieważ incydent miał charakter jednorazowy, a generalnie dziecko miało dobry kontakt z ojcem.

  • The return of the child to the country of his residence

    In the case of international child abduction by one of the parents, the provisions of the Convention on the Civil Aspects of International Child Abduction, signed at The Hague on October 25, 1980 (hereinafter referred to as the Convention) apply. The provisions of this convention, as well as Council Regulation (EC) No. 2201/2003 of 27 November 2003 (hereinafter referred to as „the Regulation) are referred to by the Supreme Court in its decision of 17 March 2021, reference number I CSKP 38/21 .

    Pursuant to Art. 13 lit. b of the Convention „(…) the judicial or administrative authority of the requested State is not obliged to order the return of the child if the person, institution or organization opposing the return of the child demonstrates that there is a serious risk that the return of the child would expose the child to physical or mental harm or any other harm. way would put them at a disadvantage. „

    It should be borne in mind that the expression „serious risk” contained in the discussed convention is of an assessment nature and the court may decide differently in any case concerning the return of a child to the country of his residence, depending on whether it considers the risk to be sufficient. serious or not, based on the evidence gathered. The Supreme Court decided that the one-off violation of the child’s physical integrity provided for in Art. 2 point 2 of the Act on Counteracting Domestic Violence is not tantamount to „a serious risk of exposure to physical violence” referred to in Art. 13 lit. b of the Convention.

    As a consequence, it is for the court hearing a particular case to decide whether, in a given situation, a single violation of bodily inviolability will make it possible to refuse to surrender the child under the Convention or not. In this particular ruling, the Polish court found that a single hit of a child with a guitar cable on the buttocks by the father did not pose a serious risk of exposure to violence, as the incident was of a one-off nature and the child generally had good contact with the father.

  • ZAKAZANIE RODZICOM OSOBISTEJ STYCZNOŚCI Z DZIECKIEM

    Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7 listopada 2000 r. w sprawie o sygnaturze I CKN pochylił się nad kwestią zakazania rodzicowi osobistej styczności z dzieckiem w nawiązaniu do pozbawienia praw rodzicielskich. Sprawa dotyczyła ojca, który porzucił dziecko i nie kontaktował się z nim w żaden sposób przez 8 lat. Po tym okresie ojciec zmienił zdanie i postanowił odnowić kontakt z dzieckiem. Matka dziecka wytoczyła przeciwko ojcu dziecka powództwo o pozbawienie praw rodzicielskich i zakaz osobistej styczności z synem. Sąd pierwszej i drugiej instancji przychylił się do roszczeń powódki. Natomiast Sąd Najwyższy wskutek kasacji wniesionej przez pozwanego uchylił zakaz osobistej styczności ojca z synem. Według Sądu Najwyższego prawo do osobistej styczności z dzieckiem jest kwestią całkowicie odrębną od władzy rodzicielskiej, w związku z tym pozbawienie tej władzy nie pociąga za sobą automatycznie zastosowania tego zakazu. Zgodnie z tezą postanowienia: ”Zakazanie rodzicom osobistej styczności z dzieckiem może być orzeczone wyjątkowo, np. gdy utrzymywanie osobistych kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża jego życiu, zdrowiu, bezpieczeństwu bądź wpływa demoralizująco na dziecko” (cyt. Postanowienie SN z 7.11.2000 r., I CKN 1115/00, OSNC 2001, nr 3, poz. 50).

  • PROHIBITING THE PARENTS OF PERSONAL CONTACT WITH THE CHILD

    The Supreme Court in its decision of November 7, 2000 in the case No. I CKN dealt with the issue of prohibiting a parent from personal contact with a child in connection with the deprivation of parental rights. The case concerned a father who had abandoned his child and had not contacted him in any way for 8 years. After this period, the father changed his mind and decided to renew contact with the child. The child’s mother brought an action against the child’s father for deprivation of parental rights and a ban on personal contact with the son. The court of first and second instance upheld the plaintiff’s claims. On the other hand, the Supreme Court, as a result of a cassation appeal brought by the defendant, revoked the ban on personal contact between father and son. According to the Supreme Court, the right to personal contact with a child is a completely separate issue from parental authority, therefore, the deprivation of this authority does not automatically entail the application of this prohibition. According to the thesis of the order: „Forbidding parents from personal contact with a child may be imposed exceptionally, e.g. when maintaining personal contacts between parents and a child threatens their life, health, safety or demoralizes the child” (quoted in the Resolution of the Supreme Court of 7.11.2000. , I CKN 1115/00, OSNC 2001, No. 3, item 50).