Rozwód czy separacja – aktualności

Autor: dozorca

  • Regulation of Art. 361 k.r.o.

    Art. 361 of the Family and Guardianship Code introduces the institution of the spouse’s objection to the management of the joint property of the other spouse. Pursuant to § 1 of the provision, the spouse may oppose the activities of the management of the joint property intended by the other spouse, with the exception of activities in everyday matters or aimed at satisfying the family’s ordinary needs or undertaken as part of a gainful activity. In the further part of the provision, the legislator additionally emphasizes that the objection is effective against a third party, provided that it could become acquainted with it before making a legal act.

    The legislator does not regulate sanctions for performing a legal act despite the objection raised. The literature agrees that in such a case it should be assumed that the legal act is absolutely invalid (Art. 58 § 1 of the Civil Code) as contrary to the act (B. Kubica [in:] Family and Guardianship Code. Comment, edited by M. Fras, M. Habdas, Warsaw 2021, article 36 (1).).

    It is worth referring here to the judgment of the Court of Appeal in Katowice of February 20, 2009, I ACa 32/09, in which the adjudicating panel undertook a broader interpretation of the provision under analysis. Pursuant to SA’s thesis, the form of the spouse’s objection was not clearly defined by the legislator. Nevertheless, the will of the spouse should be clearly articulated, which means that it should be expressed in such a way that it could be read by the counterparty of the intended activity. The aim of the person who wants to oppose the act intended by the other spouse is therefore to take such actions to inform the third person about his position.

    The attention of the doctrine often focuses on the relation of art. 361 and art. 37 k.r.o. Some authors indicate that the objection can be applied both in the situations indicated in Art. 37 k.r.o. as well as all the others (except those that have been explicitly excluded), while others argue that the objection does not apply to legal acts for which the obligatory consent of the spouse is required.

    Finally, it should be noted that the meaning of the objection referred to in Art. 361 k.r.o. has relatively little practical significance. The objection may only be effectively applied to the intended activity and not to the one already performed. This means that the other spouse is really unable to raise an objection if he does not know about the plans to perform the action (which he can often find out only from the other spouse).

  • Regulacja art. 361 k.r.o.

    Art. 361 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadza instytucję sprzeciwu małżonka wobec czynności zarządu majątkiem wspólnym drugiego z małżonków. Zgodnie z § 1 przepisu małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. W dalszej części przepisu ustawodawca zaznacza dodatkowo, że sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej pod warunkiem, iż mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej.

    Ustawodawca nie reguluje przy tym sankcji za dokonanie czynności prawnej mimo zgłoszonego sprzeciwu. Piśmiennictwo zgodnie podaje, iż w takim przypadku należy przyjąć, że czynność prawna jest bezwzględnie nieważna (art. 58 § 1 k.c.) jako sprzeczna z ustawą (B. Kubica [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021, art. 36(1).).

    Warto powołać się w tym miejscu na wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 20.02.2009 r., I ACa 32/09, w którym to skład orzekający podjął się szerszej wykładni analizowanego przepisu. Zgodnie z tezą SA forma wyrażenia sprzeciwu małżonka nie została przez ustawodawcę jasno określona. Niemniej wola małżonka powinna być wyartykułowana w sposób niewątpliwy, co oznacza, że powinna ona być wyrażona tak, aby możliwe było jej odczytanie przez kontrahenta czynności zamierzonej. Celem osoby chcącej sprzeciwić się czynności zamierzonej przez drugiego małżonka jest więc podjęcie takich działań, aby o swym stanowisku poinformować osobę trzecią.

    Uwaga doktryny niejednokrotnie koncentruje się na relacji art. 361 i art. 37 k.r.o. Niektórzy autorzy wskazują, że sprzeciw można zastosować zarówno w sytuacjach wskazanych w art. 37 k.r.o. jak i wszystkich pozostałych (prócz tych, które zostały wprost wyłączone), podczas gdy inni twierdzą, iż sprzeciw nie ma zastosowania do czynności prawnych, na które wymagana jest obligatoryjna zgoda małżonka.

    Na zakończenie należy wskazać, iż znaczenie sprzeciwu, o którym mowa w art. 361 k.r.o. ma stosunkowo niewielkie znaczenie praktyczne. Sprzeciw może zostać skutecznie zastosowany wyłącznie co do czynności zamierzone a nie już dokonanej. Oznacza to, że drugi małżonek realnie nie jest w stanie zgłosić sprzeciwu, jeżeli nie wie o planach dokonania czynności (o czym często może dowiedzieć się jedynie od drugiego małżonka).

  • Art. 58 § 2 of the Civil Code – eviction order against one of the spouses in a divorce decree

    Article 58 (2) of the Act of February 25, 1964 – Family and Guardianship Code (i.e. Journal of Laws of 2020, item 1359) – hereinafter referred to as they inhabit each other. The legislator then orders the court to rule in the divorce decree on the use of this flat for the time that the former spouses will still live in it. Zd. 2 of the quoted Art. on the other hand, it regulates the possibility of ordering eviction against one of the spouses, when this grossly reprehensible behavior makes it impossible to live together. A broad interpretation of the said provision is to be prevented by the term „in exceptional cases” used by the legislator, which determines the specific nature of the situation mentioned by the legislator.

    Directive on the strict interpretation of Art. 58 § 2 sentence 2 k.r.o. seem to confirm the theses formulated by the jurisprudence of the Supreme Court (hereinafter – the Supreme Court) and common courts. In the judgment of 30 October 2019, reference number I ACa 1209/18 SA in Kraków, he clearly emphasized the need for a restrictive interpretation of the provision under analysis. It considered that such a necessity meant that this provision could be applied exceptionally, only when one of the spouses not only acts in a grossly reprehensible manner towards the other using the shared flat, but this behavior, deserving an unequivocally negative, objective assessment, strictly evokes specific effect. This effect is the complete exclusion of the possibility of the spouse using the apartment in accordance with its purpose. There must be an adequate causal link between the exclusion of this possibility on his side and the behavior of the potentially evicted person.

    The interpretation of the statutory grounds for eviction, as confirmed by the Supreme Court, should be as specific as possible in relation to the existing facts. In the judgment of 25 January 2001, IV CKN 1511/00, the adjudicating panel on the basis of the case under consideration decided that the presence of the defendant at home was a source of constant tension, a threat to the peace and safety of the household members, without any detailed characteristics of his behavior justifying such an assessment, does not allow for the recognition of the subsumption made by the claimant as correct, because the application of Art. 58 § 2 sentence 2 k.r.o. requires the occurrence in the facts of only such proceedings of the defendant, which is explicitly provided for in this provision.

    Moreover, the jurisprudence states that the request to evict one of the spouses after the divorce has been pronounced should not, in its effect, replace the decision concerning the division of marital property. Allowing such a possibility could also result in inconsistency in court decisions in various types of proceedings. It cannot be ruled out that in a case for the division of marital property, a flat would be assigned to, for example, a divorced spouse who would be obliged to leave it on the basis of an eviction order ordering it to be issued to a person who, at the same time, no longer has a legal title to use the flat as a result of the division of property. of the acquis communautaire (judgment of the Supreme Court of 27 October 2006, I CSK 190/06).

    Normative analysis of Art. 58 § 2 sentence 2 k.r.o., conducted in the Commentary to the k.r.o. edited by K. Piasecki from 2002. Ed. 2, leads additionally to two important conclusions. First, the literature indicates the material-legal and procedural nature of the provision. A procedural one in the sense that it allows for the eviction of one of the spouses in a divorce decree. In the substantive legal context, the provision introduces an independent basis for eviction, although similar to that of Art. 685 of the Civil Code. and art. 13 of the Act of June 21, 2001 on the protection of the rights of tenants in the municipal housing stock and on the amendment to the Civil Code. This basis, however, is more rigorous compared to the prerequisites from the century century, because, as stated by the Supreme Court (thesis VI (1) of the guidelines of the Supreme Court of 1978), its application is limited to grossly reprehensible conduct. This grossly reprehensible conduct occurs especially when the constant abuse of alcohol by one of the spouses, causing fights and committing acts of violence constitute a threat to the life, health or peace of the other spouse and other family members (SN hereinafter). Secondly, the substantive meaning of the provision consists in the fact that it allows the spouse to be evicted regardless of the legal title the spouses have to live in. (ownership, cooperative right to premises …). As indicated in the doctrine, the concept of a shared flat when it comes to ordering the said eviction does not include the flat belonging to the separate property of the spouse against which the eviction decision is directed, as well as the flat allocated to such a spouse solely in connection with the function performed by him.

    The second most relevant at the end of the text of Art. 58 § 2 sentence 2 of the CC on the conclusion identified in the literature is an indication of the relationship between the indicated regulation and the institution of property rights under civil law. It should be remembered that Art. 58 par. 2 sentence 2 does not constitute grounds for depriving one of the spouses, who is the owner of the apartment, of the rights he is entitled to under Art. 140 and 222 of the Civil Code, i.e. provisions indicating that, within the limits set out by statutes and rules of social coexistence, the owner may, with the exception of other people, use things in accordance with the socio-economic purpose of his right, in particular, he may collect benefits and other income from things, and the fact that the owner may demand from the person who actually owns his thing that the thing be delivered to him, unless the person is entitled to the owner of an effective right to use the thing.

    It is also interesting that if the divorce decree did not adjudicate the eviction – each of the divorced spouses may request the eviction of the other spouse only with reference to the grounds provided for in the Civil Code. and the act on the protection of the rights of tenants in the municipal housing stock and on the amendment of the civil code.

  • Art. 58 § 2 k.r.o.- orzeczenie eksmisji wobec jednego z małżonków w wyroku rozwodowym

    Art. 58 § 2 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r.- Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359)- dalej k.r.o., traktuje na temat sytuacji, kiedy to małżonkowie po ustaniu małżeństwa nadal wspólnie ze sobą zamieszkują. Ustawodawca nakazuje wówczas sądowi orzec w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas, jaki byli małżonkowie będą w nim jeszcze zamieszkiwać. Zd. 2 przytoczonego art. reguluje natomiast możliwość zasądzenia eksmisji wobec jednego z małżonków, gdy ten swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Rozszerzającej wykładni wskazanego przepisu zapobiegać ma użyty przez ustawodawcę zwrot „w wypadkach wyjątkowych”, który to determinuje szczególny charakter sytuacji, o jakiej wspomina prawodawca.

    Dyrektywę ścisłej interpretacji art. 58 § 2 zd. 2 k.r.o. zdają się potwierdzać tezy sformułowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (dalej- SN) oraz sądów powszechnych. W wyroku z dnia 30 października 2019 r. o sygnaturze I ACa 1209/18 SA w Krakowie wyraźnie podkreślił potrzebę restryktywnej wykładni analizowanego przepisu. Uznał, iż taka konieczność powoduje, że przepis ten może mieć zastosowanie wyjątkowo, wyłącznie wówczas, gdy jeden z małżonków nie tylko postępuje w sposób rażąco naganny wobec drugiego korzystającego ze wspólnego lokalu mieszkalnego ale to zachowanie, zasługujące na jednoznacznie negatywną, obiektywnie ocenę, wywołuje ściśle określony skutek. Skutek ten to zupełne wykluczenie możliwości wykorzystywania mieszkania zgodnego z jego przeznaczeniem, przez współmałżonka. Pomiędzy wykluczeniem tej możliwości po jego stronie, a sposobem zachowania potencjalnie eksmitowanego musi istnieć adekwatny związek przyczynowy.

    Interpretacja ustawowych przesłanek orzeczenia eksmisji, jak potwierdza SN, powinna być możliwie jak najbardziej konkretna w odniesieniu do zaistniałego stanu faktycznego. W wyroku z dnia z dnia 25 stycznia 2001 r. IV CKN 1511/00, skład orzekający na kanwie rozpatrywanej sprawy uznał, iż obecność pozwanego w domu będąca źródłem stałego napięcia, zagrożenia spokoju i bezpieczeństwa domowników, bez bliższej charakterystyki jego zachowań uzasadniających taką ocenę, nie pozwala na uznanie za prawidłową dokonanej przez powoda subsumpcji, bowiem zastosowanie przepisu art. 58 § 2 zd. 2 k.r.o. wymaga wystąpienia w stanie faktycznym tylko takiego postępowania pozwanego, o którym jednoznacznie stanowi ten przepis.

    Co więcej, orzecznictwo podaje, iż domaganie się eksmisji jednego z małżonków po orzeczeniu rozwodu nie powinno zastępować w swoich skutkach rozstrzygnięcia dotyczącego podziału majątku dorobkowego. Dopuszczenie takiej możliwości mogłoby powodować także brak spójności orzeczeń sądowych w różnych rodzajach postępowań. Nie można bowiem wykluczyć, że w sprawie o podział majątku dorobkowego mieszkanie przypadałoby np. rozwiedzionemu małżonkowi, który miałby obowiązek jego opuszczenia na podstawie wyroku eksmisyjnego nakazującego wydanie go osobie, która równocześnie nie ma już tytułu prawnego do korzystania z tego mieszkania w wyniku dokonanego podziału majątku dorobkowego (wyrok SN z dnia 27 października 2006 r. I CSK 190/06).

    Analiza normatywna art. 58 § 2 zd. 2 k.r.o., prowadzona w Komentarzu do k.r.o. pod red. K. Piaseckiego z 2002 r. Wyd. 2, prowadzi dodatkowo do dwóch istotnych konkluzji. Po pierwsze piśmiennictwo wskazuje na materialnoprawną i procesową naturę przepisu. Procesową w tym znaczeniu, że pozwala na orzeczenie eksmisji jednego z małżonków w wyroku rozwodowym. W kontekście materialnoprawnym zaś przepis wprowadza samodzielną podstawę eksmisji, choć zbliżoną do tej z art.. 685 k.c. i art. 13 ustawy z 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Podstawa ta jest jednak w porównaniu z przesłankami z w. w. ustaw bardziej rygorystyczna, gdyż jak podaje SN (teza VI ust. 1 wytycznych SN z 1978 r.) jej zastosowanie jest ograniczone do rażąco nagannego postępowania. To rażąco naganne postępowanie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy stałe nadużywanie przez jedno z małżonków alkoholu, wywoływanie awantur i dopuszczanie się aktów przemocy stanowi zagrożenie dla życia, zdrowia lub spokoju drugiego z małżonków i innych członków rodziny (SN dalej). Po drugie, materialnoprawne znaczenie przepisu polega na tym, że pozwala na orzeczenie eksmisji małżonka niezależnie od tego, jaki tytuł prawny przysługuje małżonkom do mieszkania. (własność, spółdzielcze prawo do lokalu…). Jak wskazuje doktryna, pojęcie mieszkania wspólnego, gdy chodzi o orzeczenie wymienionej eksmisji, nie obejmuje mieszkania należącego do odrębnego majątku tego z małżonków, przeciwko któremu skierowane jest żądanie orzeczenia eksmisji, a także mieszkania przydzielonego takiemu małżonkowi wyłącznie w związku ze sprawowaną przez niego funkcją.

    Drugim relewantnym w kontekście art. 58 § 2 zd. 2 k.r.o wnioskiem odkreślanym w piśmiennictwie jest wskazanie na relację wskazanej regulacji z instytucją prawa własności na gruncie prawa cywilnego. Należy bowiem pamiętać, że art. 58 par. 2 zd.2 nie stwarza podstawy do pozbawienia jednego z małżonków, będącego właścicielem mieszkania, uprawnień przysługujących mu z mocy art. 140 i 222 k.c., czyli przepisów wskazujących na fakt, iż w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy, oraz na fakt, że właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

    Ciekawe jest również to, że jeśli w wyroku rozwodowym eksmisji nie orzeczono- każde z rozwiedzionych małżonków może żądać eksmisji drugiego z nich jedynie z powołaniem się na podstawy przewidziane w k.c. i ustawie ochronie praw lokatorów mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego.

  • Hearing the parties in divorce or separation proceedings

    Pursuant to Art. 299 of the Code of Civil Procedure The court may admit evidence from hearing the parties only after the evidence has been exhausted or, in the absence of evidence, if there are still unexplained facts relevant to the resolution of the case. This is called the principle of subsidiarity of proof. However, in the matter of divorce or separation, there is a significant deviation from the above-mentioned rule. This means that then Art. 432 of the Code of Civil Procedure, and not Art. 299 known to ordinary civil proceedings. Art.432 of the Code of Civil Procedure stipulates that the court orders the taking of evidence by hearing the parties in any divorce or legal separation case. It clearly follows from the content of the above-mentioned provision that in divorce cases, evidence from the hearing of the parties is obligatory not only in the sense of admitting this evidence, but also its taking, which is confirmed by the thesis of the judgment of the Supreme Court of 5.03.1999. I CKN 1063/97. Moreover, appointed (in Article 432 of the Code of Civil Procedure), Art. 302 § 1 of the Code of Civil Procedure means that when, for reasons of factual or legal nature, only one party may be examined as to the disputable circumstances, the court will assess whether that party should be heard anyway, or whether this evidence should be omitted completely. The court will do the same if the other party or some of your fellow participants have failed to appear or refused to testify. The judgment of the Supreme Court of 5 March 1999. I CKN 1063/97 indicates that in the case law of the Supreme Court (see the judgment of June 20, 1952, C 1339/51, OSN 1953, No. 4, item 100) in a divorce case, the principle of hearing one party, and not resignation from evidence from the hearing of the parties, if there are factual or legal obstacles to the hearing of both parties or one of the parties did not appear for the hearing. The situation was also explained (see the judgment of the Supreme Court of July 21, 1958, 1 CR 337/57, OSPiKA 1959, No. 7-8, item 202) that if the party summoned to the hearing does not appear, the hearing may be omitted. only after the court has established the reasons for the failure to appear.

    It is also worth paying attention to art. 442 of the Code of Civil Procedure in accordance with the content of which, if the defendant accepts the claim and the spouses do not have minor children in common, the court may limit the evidentiary proceedings to hearing the parties. It should be noted that if it is possible to hear only one party as to the disputable circumstances, the aforementioned Art. 442 does not exclude the regulation discussed above from Art. 302 § 1 of the Code of Civil Procedure The content of the provision of art. 442 of the Code of Civil Procedure it is only an option, and not an obligation, to limit the taking of evidence. At the same time, this provision does not establish an additional negative divorce premise, which would be a prohibition on declaring a divorce, if in a pending case for divorce between spouses who have minor children in common, no other evidence, apart from evidence from the hearing of the parties, is submitted, which is clearly emphasized in the justification of the judgment by the Court of Appeal. in Łódź on December 13, 1995 I ACr 557/95.

  • Przesłuchanie stron w sprawie o rozwód lub separację

    Zgodnie z art. 299 k.p.c. dowód z przesłuchania stron sąd może dopuścić dopiero po wyczerpaniu środków dowodowych lub w razie ich braku, jeżeli pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Jest to tzw. zasada subsydiarności dowodu. W kwestii o rozwód lub separację istnieje jednak istotne odstępstwo od wyżej wymienionej zasady. Oznacza to, iż zastosowanie ma wówczas art. 432 k.p.c., a nie art. 299 znany postępowaniu cywilnemu zwykłemu. Art. 432 k.p.c. stanowi, że w każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. Jednoznacznie wynika, więc z treści przywołanego przepisu, iż w sprawach rozwodowych dowód z przesłuchania stron jest obligatoryjny nie tylko w znaczeniu dopuszczenia tego dowodu, ale również jego przeprowadzenia, co potwierdza teza wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5.03.1999r. I CKN 1063/97. Powołany ponadto (w art. 432 k.p.c.) art. 302 § 1 k.p.c. oznacza, że gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych wyłącznie jedną stronę, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.03.1999r. I CKN 1063/97 wskazuje, iż przyjęto w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. orzeczenie z dnia 20.06.1952, C 1339/51, OSN 1953, Nr 4, poz. 100) w sprawie rozwodowej zasadę przesłuchania jednej strony, a nie rezygnację z dowodu z przesłuchania stron, jeśli istnieją przeszkody faktyczne lub prawne do przesłuchania obu stron, względnie jedna ze stron nie stawiła się na przesłuchanie. Wyjaśniona została również sytuacja (por. wyrok SN z dnia 21 lipca 1958 r. 1 CR 337/57, OSPiKA 1959, nr 7-8, poz. 202), iż jeżeli strona wezwana na rozprawę nie stawi się, to zaniechanie przesłuchania może nastąpić dopiero wtedy, gdy sąd ustali, jakie przyczyny wywołały to niestawiennictwo.

    Warto zwrócić uwagę również na art. 442 k.p.c. zgodnie z treścią, którego jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu a małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do przesłuchania stron. Należy zaznaczyć, iż jeżeli możliwe jest przesłuchanie co do okoliczności spornych tylko jedną stronę to wspomniany art. 442 nie wyłącza omawianej już wyżej regulacji z art. 302 § 1 k.p.c. Treść przepisu art. 442 k.p.c. stanowi wyłącznie możliwość, a nie obowiązek co do ograniczenia postępowania dowodowego. Jednocześnie przepis ten nie ustanawia dodatkowej negatywnej przesłanki rozwodowej, jakim byłby zakaz orzeczenia rozwodu, gdy w toczącej się sprawie o rozwód między małżonkami posiadającymi wspólne małoletnie dzieci nie zostaną zgłoszone inne dowody, poza dowodem z przesłuchania stron, co wyraźnie podkreśla w uzasadnieniu wyroku stanowisko Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 13.12.1995r. I ACr 557/95.

  • Eksmisja agresywnego małżonka z mieszkania

    W przypadku konfliktu między małżonkami dochodzi czasem do stosowania przemocy

    Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2021 r. poz. 1249) jeżeli członek rodziny wspólnie zajmujący mieszkanie, swoim zachowaniem polegającym na stosowaniu przemocy w rodzinie czyni szczególnie uciążliwym wspólne zamieszkiwanie, osoba dotknięta tą przemocą może żądać, aby sąd zobowiązał go do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazał zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

    Nakaz sądu do opuszczenia mieszkania można uzyskać również w przypadku, gdy:

    • osoba dotknięta przemocą w rodzinie opuściła wspólnie zajmowane mieszkanie z powodu stosowania wobec niej przemocy w tym mieszkaniu;
    • członek rodziny stosujący przemoc w rodzinie opuścił wspólnie zajmowane mieszkanie;
    • małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu oraz inna osoba stosująca przemoc w rodzinie, okresowo lub nieregularnie przebywa w mieszkaniu wspólnie z osobą dotkniętą przemocą w rodzinie.

    Osoba pełnoletnia, która pozostała w mieszkaniu przez czas niezamieszkiwania w nim osoby stosującej przemoc w rodzinie, w związku z wydaniem wobec niej nakazu opuszczenia mieszkania jest obowiązana do ponoszenia opłat za dostawy do tego mieszkania energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów i nieczystości ciekłych oraz czynsz lub koszty bieżącego zarządzania nieruchomością, chyba że względem niej osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana do świadczeń alimentacyjnych.

    Wniosek o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia może być złożony na urzędowym formularzu.

    Sąd orzeka w sprawie po przeprowadzeniu rozprawy. Odpis wniosku lub innych pism sąd doręcza również prokuratorowi i zawiadamia go o terminach rozprawy. Sąd orzeka w terminie jednego miesiąca od dnia wniesienia wniosku.

    Sąd w postanowieniu wskazuje obszar lub odległość od wspólnie zajmowanego mieszkania, którą osoba stosująca przemoc w rodzinie jest obowiązana zachować.

    Postanowienie o zobowiązaniu osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazaniu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia jest skuteczne i wykonalne z chwilą ogłoszenia. Sąd może je zmienić lub uchylić w razie zmiany okoliczności, nawet gdy jest prawomocne.

    Termin do złożenia wniosku o uzasadnienie biegnie od dnia ogłoszenia postanowienia. Jeżeli do apelacji nie dołączono jej odpisów, sąd sporządza i doręcza odpis apelacji. Termin do wniesienia odpowiedzi na apelację jest tygodniowy.Sąd drugiej instancji orzeka w terminie jednego miesiąca od przedstawienia akt sprawy przez sąd pierwszej instancji wraz z apelacją.

  • Eviction of an aggressive spouse from the apartment

    In the event of a conflict between the spouses, violence is sometimes involved

    It is worth knowing that pursuant to Art. 11a of the Act of July 29, 2005 on Counteracting Domestic Violence (Journal of Laws of 2021, item 1249), if a family member living together makes living together particularly burdensome by their behavior involving the use of domestic violence, the affected person by this violence, he may demand that the court oblige him to leave the jointly occupied flat and its immediate surroundings, or to prohibit him from approaching the flat and its immediate surroundings.

    A court order to leave the apartment can also be obtained if:

    • 1) a person affected by domestic violence has left the jointly occupied apartment due to the use of violence against him in that apartment;
    • 2) a family member using domestic violence has left the jointly occupied apartment;
    • 3) a spouse, an ascendant, descendant, siblings, related in the same line or degree, a person in an adopted relationship and their spouse, as well as a cohabiting person and another person using domestic violence, periodically or irregularly staying in the apartment together with a person affected by domestic violence.

    An adult who remains in the apartment for the time when a person using domestic violence does not live in it, in connection with an order to leave the apartment, is obliged to pay fees for the supply of electricity, gas, water to the apartment, as well as collection of sewage, waste and liquid waste. and the rent or the costs of day-to-day management of the property, unless the perpetrator of domestic violence is obliged to provide maintenance.

    An application for obliging a person using domestic violence to leave the jointly occupied flat and its immediate surroundings or prohibit approaching the flat and its immediate surroundings may be submitted on an official form.

    The court decides the case after a hearing. The court also delivers a copy of the application or other letters to the prosecutor and notifies him of the dates of the hearing. The court decides within one month from the date of filing the application.

    The court in its decision indicates the area or distance from the jointly occupied flat, which the person using domestic violence is obliged to keep.

    The provision on obliging the perpetrator of domestic violence to leave the jointly occupied apartment and its immediate surroundings or prohibit approaching the apartment and its immediate surroundings is effective and enforceable upon its announcement. The court may amend or revoke them in the event of a change in circumstances, even if it is final.

    The deadline for submitting an application for a justification runs from the date of publication of the decision. If copies of the appeal are not attached to the appeal, the court prepares and serves a copy of the appeal. The deadline for submitting a response to the appeal is one week. The second instance court decides within one month from the presentation of the case file by the first instance court together with the appeal.

  • Czy można uznać zagraniczny wyrok rozwodowy, gdy brak jest orzeczenia o winie?

    Zgodnie z polskim Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Należy również wspomnieć o negatywnych przesłankach rozwodowych. Orzeczenie rozwodu nie jest możliwe, gdy wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

    Zagraniczne orzeczenie nie podlega uznaniu, gdy m.in. jego uznanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 3 października 1997 r. (o sygn. akt I Acz 472/97, Apel.-W-wa 1998, nr 1, poz. 10), do „podstawowych zasad porządku prawnego RP należy między innymi zasada trwałości związku małżeńskiego, który może być rozwiązany tylko przy spełnieniu określonych przesłanek w sposób prawem przewidziany. W szczególności niedopuszczalny jest rozwód bez orzekania o winie w uwzględnieniu żądania jednego z małżonków bez możliwości wypowiedzenia się w tej kwestii przez współmałżonka”. Należy więc pamiętać, że uznanie zagranicznego wyroku rozwodowego może zostać dokonane, tylko jeśli wyrok ten spełnia przesłanki wskazane w prawie polskim, tj. m.in. nie występują w nim negatywne przesłanki rozwodowe, występuje ewentualne zgodne żądanie małżonków o zaniechanie orzekania o winie.

    W innych porządkach prawnych może jednak nie być elementu orzekania o winie małżonków. Idąc za postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r. (o sygn. akt. I CKN 722/99), „orzeczenie sądu zagranicznego narusza podstawowe zasady porządku prawnego w Polsce, m.in. wówczas, gdy jego skutek jest nie do pogodzenia z samą koncepcją określonej instytucji prawnej w Polsce, nie zaś jedynie z poszczególnymi przepisami regulującymi w obydwu państwach tę samą instytucję”.

    Biorąc pod uwagę powyższe, należy podkreślić, że w prawie polskim możliwe jest orzeczenie rozwodu bez ustalania winy małżonków, a więc należy uznać zagraniczny wyrok rozwodowy, gdy brak jest orzeczenia o winie (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 marca 2006 r. (o sygn. akt I ACa 1183/05).

  • Can a foreign divorce judgment be recognized if there is no fault found?

    According to the Polish Family and Guardianship Code, when deciding a divorce, the court also decides whether and which spouse is to blame for the breakdown of the marriage. However, at the unanimous request of the spouses, the court decides not to adjudicate on the fault. In this case, the consequences are as if neither spouse was at fault. There is also a need to mention negative divorce grounds. Adjudication of divorce is not possible if it would damage the well-being of the minor children of the spouses or if for other reasons the divorce would be contrary to the principles of social coexistence. Divorce is also not admissible if it is requested by a spouse who is only guilty of the breakdown of the marriage, unless the other spouse agrees to the divorce or that the refusal of his consent to divorce is, in the given circumstances, contrary to the principles of social coexistence.

    A foreign judgment cannot be recognized if, inter alia, its recognition would be contrary to the fundamental principles of the legal order of the Republic of Poland. Pursuant to the decision of the Court of Appeal in Warsaw of October 3, 1997 (file reference number I Acz 472/97, Appeal-Warsaw 1998, No. 1, item 10), „the fundamental principles of the legal order of the Republic of Poland include between in other words, the principle of the permanence of a marriage, which may be dissolved only under certain conditions in a manner prescribed by law. In particular, it is unacceptable to divorce without being guilty of taking into account the request of one of the spouses without the spouse being able to comment on this issue „. Therefore, it should be remembered that the recognition of a foreign divorce judgment may be made only if the judgment meets the conditions set out in Polish law, i.e. There are no negative grounds for divorce, there is a possible unanimous request of the spouses not to adjudicate on the fault.

    In other legal orders, however, there may not be an element of adjudication on the spouses’ guilt. Following the ruling of the Supreme Court of 18 January 2002 (file reference number I CKN 722/99), „the ruling of a foreign court violates the fundamental principles of the legal order in Poland, including when its effect is incompatible with the very concept of a specific legal institution in Poland, and not only with individual provisions regulating the same institution in both countries „.

    Considering the above, it should be emphasized that in Polish law it is possible to order a divorce without establishing the spouses’ guilt, and thus a foreign divorce judgment should be recognized when there is no judgment of guilt (decision of the Court of Appeal in Warsaw of March 28, 2006 (on reference number I ACa 1183/05).