Jak zostało to już opisane w listopadowej aktualności – wszczęcie procedury „Niebieskie karty” następuje poprzez wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A” przez osobę, która w trakcie działań służbowych lub zawodowych poweźmie podejrzenie, że w rodzinie może dochodzić do przemocy, lub gdy otrzyma ona zgłoszenie od członka rodziny albo świadka takiego zdarzenia. Dalsze kroki w ramach omawianej procedury podejmowane są przez zespół interdyscyplinarny oraz grupę diagnostyczno-pomocową, którym przekazany zostaje formularz „Niebieska Karta – A”.
Zespół dyscyplinarny jest powoływany w danej gminie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W jego skład wchodzą przedstawiciele: jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia i organizacji pozarządowych, ponadto – kuratorzy sądowi, a niekiedy również przedstawiciele Żandarmerii Wojskowej czy prokuratorzy. Posiedzenia zespołu interdyscyplinarnego odbywają się w zależności od potrzeb, przynajmniej raz na dwa miesiące. W razie wszczęcia procedury „Niebieskie karty”, osoba ją inicjująca przekazuje zespołowi interdyscyplinarnemu formularz „Niebieska Karta – A” w ciągu 5 dni od jego wypełnienia. Następnie zespół dyscyplinarny w ciągu 3 dni powołuje grupę diagnostyczno-pomocową i przekazuje jej wspomniany formularz. Terminy te mają charakter instrukcyjny.
W skład grupy diagnostyczno-pomocowej obligatoryjnie wchodzi pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej oraz funkcjonariusz Policji. Ponadto, mogą się w niej znaleźć również:
- pracownik socjalny specjalistycznego ośrodka wsparcia dla osób doznających przemocy domowej,
- asystent rodziny,
- nauczyciel wychowawca będący wychowawcą klasy lub nauczyciel znający sytuację domową małoletniego,
- osoba wykonująca zawód medyczny, w tym lekarz, pielęgniarka, położna lub ratownik medyczny,
- przedstawiciel gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
- pedagog, psycholog lub terapeuta,
- zawodowy lub społeczny kurator sądowy.
Członkowie grupy diagnostyczno-pomocowej mają obowiązek stale podnosić swoje kompetencje w zakresie prewencji stosowania przemocy domowej i sposobów zapewniania pomocy jej ofiarom.
Zadaniem grupy diagnostyczno-pomocowej jest dokonanie diagnozy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej oraz podjęcie działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy domowej i zatrzymanie przemocy domowej, alternatywnie – rozstrzygnięcie o braku zasadności podejmowania działań. Działania grupy opierają się na informacjach zawartych w formularzu „Niebieska Karta – A”.
Jeżeli wszczęcie procedury nastąpiło pod nieobecność osoby stosującej przemoc domową, o wszczęciu procedury grupa diagnostyczno-pomocowa zawiadamia tę osobę.
Na spotkaniu grupa diagnostyczno-pomocowa, w obecności osoby doznającej przemocy domowej (albo bez jej udziału – gdy ofiarą przemocy jest małoletni), analizuje sytuację dotyczącą podejrzenia stosowania przemocy i opracowuje indywidualny plan pomocy lub podejmuje decyzję o braku zasadności dalszych działań. Niestawiennictwo pełnoletniej osoby doznającej przemocy nie wstrzymuje jednak prac grupy.
Na podstawie danych zawartych w formularzu „Niebieska Karta – C”, grupa diagnostyczno-pomocowa podejmuje kroki mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa osobie doznającej przemocy oraz poprawę jej sytuacji życiowej oraz warunków w środowisku domowym. Natomiast w oparciu o informacje zawarte w formularzu „Niebieska Karta – D”,
grupa diagnostyczno-pomocowa, po wezwaniu osoby stosującej przemoc domową i w jej obecności, dokonuje analizy sytuacji w związku z podejrzeniem stosowania przemocy domowej oraz podejmuje ustalenia dotyczące dotyczących dalszych działań, zobowiązując osobę stosującą przemoc domową do ich realizacji w celu zmiany jej postępowania.
Istotne jest to, że spotkania z osobami doznającymi przemocy domowej oraz osobami stosującymi przemoc domową nie mogą być organizowane w sposób umożliwiający im wzajemny kontakt.
Jeżeli w trakcie działań realizowanych w ramach procedury zachodzi podejrzenie, że osoba stosująca przemoc domową dopuściła się ponownie stosowania przemocy domowej, uprawnione osoby wypełniają kolejny formularz „Niebieska Karta – A” w zakresie niezbędnym do udokumentowania nowego zdarzenia i przesyłają go do zespołu interdyscyplinarnego.
Każde posiedzenie grupy diagnostyczno-pomocowej dokumentowane jest w formie protokołu, a wszystkie działania realizowane w ramach procedury dokumentowane są w formie pisemnej.
Na podkreślenie zasługuje fakt, iż procedura „Niebieskie karty” toczy się niezależnie od ewentualnych postępowań przed sądem rodzinnym i opiekuńczym oraz od postępowań karnych, jednakże ustalenia zespołu interdyscyplinarnego mogą być przydatne organom prowadzącym te postępowania w kontekście dokonywania ustaleń faktycznych. W szczególności – w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa oryginały dokumentów sporządzonych w toku procedury przekazywane są organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego.